Mijn vorige blog ging over Patricia, directeur van een reclamebureau
Mijn vorige blog ging over Patricia, directeur van een reclamebureaudie in korte tijd twee werknemers zag vertrekken: eerst Carolien, haar rechterhand. Zij startte een eigen reclamebureau. Op nog geen kilometer afstand.
En nog geen twee maanden later Rita, die door Carolien “geronseld” of “afgetroggeld” was. Dat wil zeggen actief benaderd door Carolien om bij haar in dienst te treden.
Ik heb uitgelegd wat Patricia hiertegen had kunnen doen naar Carolien toe: van te voren en schriftelijk een anti-ronselbeding of aftroggelbeding afspreken. Klik hier om mijn eerste blog over dit onderwerp te lezen.
Maar Patricia had ook een concurrentiebeding of relatiebeding in de arbeidsovereenkomst kunnen opnemen
Zowel in die van Carolien als in die van Rita. Dan hadden zij zich waarschijnlijk wel twee maal bedacht, om deze stappen te nemen:
- Rita: de overstap naar een directe concurrent;
- Carolien: de stap om een eigen bedrijf te beginnen, met concurrerende werkzaamheden;
- Carolien: en dan ook nog een werknemer in dienst nemen, die gebonden is aan een concurrentiebeding.
Vlak om de hoek, zoals hier het geval was. Met name dat feit botst!
Het concurrentiebeding
Is wettelijk geregeld in artikel 7: 653 BW.
Je beperkt je werknemer in een concurrentiebeding om na het einde van het dienstverband ergens anders werkzaam te zijn bij een concurrerende onderneming of zelf een concurrerende onderneming te starten. Het concurrentiebeding kan niet eindeloos duren of te breed worden ingezet.
Je beperkt het in tijd: bijvoorbeeld een of twee jaar.
Je beperkt het ook in afstand: een straal van bijvoorbeeld 25 kilometer, of een bepaalde regio.
Allemaal afhankelijk van de omstandigheden. Bijvoorbeeld het soort bedrijf dat je hebt, de specialistische kennis die voor een bepaalde functie vereist is, of het klantenbestand die nauw verbonden is met de sales-man van je bedrijf.
Het relatiebeding
Daarnaast is er het relatiebeding. Dit is een vorm van het concurrentiebeding.
Je verbiedt je werknemer om zakelijke contacten te onderhouden met jouw relaties. Met alleen een relatiebeding mag je werknemer wel bij de concurrent gaan werken. Hij moet alleen afblijven van jouw relaties.
Concurrentiebeding en relatiebeding in strijd met grondrechten?
Ja zeker, een concurrentiebeding kan in strijd zijn met bijvoorbeeld het recht op een vrije arbeidskeuze. Waarmee een werknemer gehinderd wordt om promotie te maken, of een beter salaris te verdienen, of betere werktijden krijgt.
En een relatiebeding kan in strijd zijn met het recht om vrijelijk met iemand contact te hebben. Bijvoorbeeld via LinkedIn. Ik noem maar iets.
Daarom zijn deze bedingen aan strenge regels onderworpen. Als je daar niet aan voldoet, dan kan het concurrentiebeding of relatiebeding door de rechter vernietigd of gematigd worden.
De eisen op een rijtje:
– Het beding moet schriftelijk worden afgesproken, en je werknemer moet zijn instemming geven;
– Je kunt het alleen met een meerderjarige werknemer afspreken;
– Alleen in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd;
– Behalve bij zwaarwichtige bedrijfsbelangen, dan mag het in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd;
– Maar dan moet je schriftelijk motiveren waarom en welk zwaarwichtig bedrijfsbelang je hebt;
– Niet te lang in tijd en niet te ruim in geografische afstand;
– Duidelijk formuleren, zodat het voor je werknemer helder is wat wel en wat niet is toegestaan: denk ook aan een goede functieomschrijving;
– Als je werknemer een andere (zwaardere) functie krijgt, moet het concurrentiebeding of relatiebeding opnieuw worden afgesproken
Een concurrentiebeding is bedoeld om je bedrijfsdebiet, know how en goodwill te beschermen;
NIET om je werknemers tegen te houden elders te gaan werken
Vraag je als werkgever altijd goed af waarom je je werknemer aan het concurrentiebeding wilt houden. Heb je een bedrijfsbelang te beschermen? Of wil je gewoon niet dat je werknemer die je hebt opgeleid, weggaat?
Daar beschermt het concurrentiebeding niet tegen.
Maar, stel dat je werknemer door zijn functie op de hoogte is essentiële informatie van unieke bedrijfsprocessen of strategieën. Zijn nieuwe werkgever, omdat deze in hetzelfde marktsegment handelt, kan deze gebruiken. En hij heeft daardoor een concurrentievoordeel.
In dat geval heb je een bedrijfsdebiet te beschermen.
Of je werknemer werkt zo nauw samen met jouw klanten, dat deze zeker mee zullen gaan met je werknemer naar de nieuwe, concurrerende werkgever.
Ook dan heb je een bedrijfsbelang te beschermen
Als jij niet kunt aantonen dat je werknemer kennis heeft van specifieke commerciële of technische informatie, dan ligt het lastiger. Ook al heb je je werknemer opgeleid, en gaat er veel kennis en ervaring met hem mee naar de nieuwe werkgever. Dat hoort nu eenmaal bij het ondernemen: je moet soms je verliezen nemen. Het belang op vrije arbeidskeuze weegt zwaar.
Belangenafweging
Het is vooral een kwestie van belangenafweging. Het belang van de werknemer op vrijheid van arbeidskeuze, met doorgroeimogelijkheden in zijn carrière, tegenover het belang van de werkgever, die zijn bedrijfsbelang te beschermen heeft.
De kantonrechter in Zeeland West Brabant (2020) oordeelde dat een concurrentiebeding geen bescherming biedt tegen de overstap van een ervaren werknemer, ook al heeft hij de kennis en ervaring opgedaan bij jou.
Boetebeding
Het is verstandig om een boetebeding aan het concurrentiebeding te koppelen. In mijn volgende blog over het boetebeding, zal ik je alles uitleggen over deze bedingen.
Naast een concurrentiebeding een geheimhoudingsbeding
In vele arbeidsovereenkomsten is, naast zo’n beperkend concurrentiebeding, vaak ook een geheimhoudingsbeding opgenomen. Je spreekt dan met je werknemer af dat hij geen informatie verstrekt over het bedrijf, over de klanten, of bedrijfsprocessen.
Tijdens, maar ook na de arbeidsovereenkomst.
Hoewel ik in het algemeen van mening ben dat het goed is om een geheimhoudingsbeding af te spreken, kan het ook wel eens anders uitpakken. De Rotterdamse kantonrechter (2021) oordeelde in een zaak dat er wel sprake van concurrentiegevoelige informatie, maar die was dan weer niet zo gevoelig dat daar zo’n verstrekkend concurrentiebeding voor nodig was.
Ook omdat een geheimhoudingsbeding was afgesproken, die de belangen van de werkgever voldoende zouden beschermen.
Ben benieuwd wat de kantonrechter had geoordeeld als er geen geheimhoudingsbeding was afgesproken. Ik denk dat het concurrentiebeding dan ook niet in stand was gebleven.
Daarom mijn algemene advies: spreek toch tegelijkertijd ook geheimhouding af, maar wees je bewust van dat iedere zaak afhankelijk is van de omstandigheden van het geval. Bij twijfel adviseer ik je om advies te vragen.
En koppel een boetebeding aan het (geheimhoudings)beding vast. Anders heb je nog niets.
Ook zonder concurrentiebeding mag je werknemer niet onrechtmatig handelen
Trouwens, ook al heb je geen concurrentiebeding, relatiebeding of geheimhoudingsbeding afgesproken: het is natuurlijk nooit toegestaan om onrechtmatig te handelen.
Dus als jouw ex-werknemer bij een concurrent in dienst treedt, en stelselmatig al jouw klanten probeert in te pikken, kan dat een onrechtmatige daad opleveren – als je daardoor schade lijdt. Je kunt dan schadevergoeding claimen.
Welk advies gaf ik Patricia?
Naast het eerder gegeven advies in mijn blog over het anti-ronselbeding of het aftroggelbeding, gaf ik Patricia het volgende advies:
– Denk na of je een bedrijfsbelang te beschermen hebt;
– Denk ook na of je door dit bedrijfsbelang te beschermen je werknemer niet te veel beknot in zijn vrijheid;
– Zowel in tijd als in geografische afstand;
– Spreek met je werknemer een concurrentiebeding en relatiebeding af, en licht dit mondeling toe. Zodat je werknemer weet waar hij voor tekent;
– Laat hem tekenen voor het beding;
– Niet in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, tenzij een zwaarwichtig bedrijfsbelang;
– Alleen bij een meerderjarige werknemer;
– En neem een geheimhoudingsbeding en boetebeding op.
Tot slot:
Heb jij vragen over dit onderwerp, als werkgever of als werknemer?
Wil jij weten of het concurrentiebeding dat jij standaard gebruikt, voldoet aan de strenge wettelijke eisen? Of is jouw werknemer overgestapt naar de concurrent? Of overweeg jij om over te stappen naar de concurrent van je baas?
Bel of mail me, dan kunnen we in een kort en vrijblijvend gesprek bekijken wat ik voor je kan doen.
Foto: Kunst en Kadootjes
Lees ook mijn pagina over de social enterprise “The Elephant Parade”, een sympathiek initiatief om aandacht te vragen voor de Aziatische Olifant die met uitsterven wordt bedreigd.
Kunsthandel annex Lijstenmakerij in Gorinchem heeft een grote collectie van met de hand beschilderde olifantjes. *
