# ME TOO – ongewenste intimiteiten
We hebben nu – treurig genoeg- in Nederland ons eigen #me too schandaal. Door de publiekelijk bekend geworden aanklachten van ongewenste intimiteiten door de deelnemende talenten bij The Voice of Holland.
De ene bekende Nederlander na de andere lijkt te sneuvelen: eerst Marco Borsato, toen de vriend van Linda de Mol, Jeroen Rietbergen, en Ali B.
Ik ga in deze blog niet in op de vraag of deze mannen zich misdragen hebben, en hoe het zo ver heeft kunnen komen bij het populaire programma The Voice of Holland. Daar moeten de bevoegde instanties zich over buigen.
Ik wil het hebben over ongewenste omgangsvormen op de werkvloer: de “psycho-sociale” veiligheid op de werkvloer. Een voorbeeld daarvan zijn ongewenste intimiteiten.
- Seksuele intimidatie op het werk is elke vorm van seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander seksueel-getint gedrag (verbaal, nonverbaal of fysiek) in de werkomgeving, die als ongewenst worden ervaren. Dit kan veroorzaakt worden door mensen binnen de organisatie (collega’s, leidinggevenden), maar ook door derden (klanten, cliënten, patiënten).
- Werkgevers zijn verplicht om alle vormen van seksuele intimidatie zoveel mogelijk te voorkomen.
Even in het algemeen:
Wangedrag komt niet alleen in de entertainment branche voor, maar overal waar mensen samen werken. Je kunt het nog breder trekken: overal waar mensen samen zijn (dus ook in gezinsverband, scholen, dienstverlening, en noem maar op).
Waar gehakt wordt – door mensen- vallen spaanders. Wangedrag valt samen met macht. Ongewenste intimiteiten liggen op de loer.
Ongewenste omgangsvormen op de werkvloer
Agressie, (seksuele) intimidatie, pesten, geweld, discriminatie, dat zijn voorbeelden van ongewenste omgangsvormen.
65 % van de vrouwen en 25 % van de mannen heeft te maken (gehad) met seksuele intimidatie of ongewenste intimiteiten op de werkvloer. Waarvan 1 op de drie vrouwen zelfs fysieke intimidatie, zoals aanranding heeft meegemaakt.
Slechts 37 % van de slachtoffers maakt daar melding van. Veelal omdat ze zich schamen, uit schuldgevoel of bang zijn niet geloofd te worden. De aflevering van BOOS (20 januari 2022) over de wantoestanden binnen The Voice of Holland, spreekt boekdelen.
Elk bedrijf heeft de plicht te zorgen voor een veilige werkomgeving. Elk bedrijf is verplicht om een beleid te voeren dat er op gericht is “psycho-sociale arbeidsbelasting” (PSA) te voorkomen of te beperken. Ook het bedrijf van John de Mol. Ook als je maar een of twee werknemers hebt. Dat is allemaal omschreven in de arbo-wetgeving.
Risico- en Veiligheid Evaluatie (RI&E)
Als werkgever ben je verplicht om de gezondheids- en veiligheidsrisico’s in kaart te brengen. Dat doe je in de “Risico – en Veiligheid Evaluatie (RI&E). Dit rapport werk je regelmatig bij.
Plan van Aanpak -PvA
Om vervolgens een daarop gebaseerd Plan van Aanpak te hebben. Het Plan neem je pro-actief ter hand.
Veilig en gezond gedrag op de werkvloer voorkomt psychische schade en lichamelijk letsel, uitval en kosten. Dus ga eens na voor je zelf: is de werkomgeving veilig, zijn de arbeidsmiddelen veilig? Wat zijn eventuele risico’s die deze specifieke werkomgeving met zich meebrengen?
Ook medewerkers dragen medeverantwoording!
Van werknemers wordt ook verwacht dat zij zorg dragen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Zij dragen hiervoor op grond van de Arbowet medeverantwoordelijkheid.
TIPS om ongewenste intimiteiten te voorkomen
Hieronder geef ik 7 tips wat je als werkgever kunt doen om wangedrag op de werkvloer te voorkomen.
# Tip 1 Maak de RI&E en het PvA dynamische documenten
Dat wil zeggen, werk deze documenten regelmatig bij. Bespreek ze met je medewerkers, luister naar hen. Pak ze er eens per jaar bij en evalueer of ze nog wel actueel zijn. Of als er iets verandert binnen je bedrijfsvoering (je koopt een nieuwe machine, of je richt een nieuwe structuur op, een reorganisatie. Laat dat altijd aanleiding zijn deze documenten te heroverwegen.
Of als er gebeurt iets binnen je bedrijf. Ook zo’n belangrijk moment.
Om het voorbeeld van John de Mol te gebruiken: toen die ene keer bij hem ter ore kwam dat zijn zwager zich had misdragen, had hij – naast boos worden op zijn zwager- ook na moeten denken: hoe heeft dit kunnen gebeuren? Hoe voorkom ik dat dit nog een keer gebeurt?
# Tip 2 Maak bewust
Veel bedrijven hebben – op grond van de wettelijke verplichting- beleid gemaakt en dat ook op papier gezet. Vaak al vele jaren geleden.
En blijft het dan ook vaak bij: er is een protocol, misschien is er een vertrouwenspersoon en/of een klachtencommissie ingesteld. Er is verder nooit iets mee gedaan. Nooit meer naar omgekeken.
Dit is niet genoeg! Naast de tip hierboven, realiseer je:
Voor medewerkers die met pestgedrag te maken krijgen, of seksuele intimidatie is de drempel hoog om te klagen.
Besteed daarom regelmatig aandacht aan het gedrag wat je niet wilt. Maak je medewerkers bewust van wat als ontoelaatbaar gedrag wordt beschouwd.
Vaak wordt een flauw grapje, een hand op een knie of een tikje tegen de billen afgedaan als: ”het was maar een grapje. Wat een gezeur, zeg.”
Maar anno 2022 kunnen dit soort grappen, handtastelijkheden (of erger) echt niet meer. Maak iedereen daar bewust van.
# Tip 3 Maak melden makkelijk
Die vertrouwenspersoon, die je al jaren geleden hebt aangesteld: werkt deze eigenlijk nog wel binnen jouw bedrijf? Ik heb het bij een cliënt meegemaakt dat de vertrouwenspersoon al twee jaar geleden weg was gegaan.
Weet diegene wel wat van hem/haar verwacht wordt? Heeft hij/ zij een training gehad?
Stel die vertrouwenspersoon ook daadwerkelijk voor: maak een filmpje, en wijs iedereen een paar keer per jaar op het bestaan van de vertrouwenspersoon.
Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat de vertrouwenspersoon er echt voor het slachtoffer is. En dat alles vertrouwelijk zal worden behandeld.
Misschien is het zelfs beter om een extern vertrouwenspersoon aan te wijzen. Denk daar goed over na.
#Tip 4 Spreek mensen meteen aan op ontoelaatbaar gedrag
En wees duidelijk over wat je niet tolereert. Geeft een goed voorbeeld. Ga niet mee in de grappen. Waarschuw en verbind consequenties aan (herhaald) wangedrag.
Wees er van bewust dat wangedrag ook online plaatsvindt.
# Tip 5 Neem slachtoffers altijd serieus
Als een slachtoffer al de moed heeft gehad om wangedrag aan de orde te stellen, neem hem of haar serieus. De drempel om te klagen is al erg hoog. Niets is erger als te worden weggelachen of neergezet te worden als een aansteller. Of als er niets mee wordt gedaan.
# Tip 6 Wees pro-actief
Wees er van bewust dat er altijd sprake kan zijn van machtsmisbruik, van pest-gedrag, of van ander wangedrag. Zoals ik al opmerkte: waar gehakt wordt, vallen spaanders.
Worden er altijd flauwe grapjes gemaakt over die ene persoon? Die het hardste meelacht?
Dat kan kwetsend zijn, ook al lacht het slachtoffer het hardste mee. Door mee te lachen, probeert het slachtoffer misschien wel te verbergen dat hij zich gekwetst voelt.
Seksistische opmerkingen, ongepaste aanrakingen, let hierop. Probeer signalen op te pakken.
VRAGEN? En # tip 7
Wil jij eens sparren over ongewenst gedrag op de werkvloer? Heb je vragen over je protocol? Of wie je als beste als vertrouwenspersoon kunt aanstellen?
# Tip 7: Ik heb een mooie -online- masterclass ontwikkeld over dit onderwerp: het voorkomen van ongewenst gedrag op de werkvloer.
Foto: Kunst en Kadootjes, Kunsthandel annex Lijstenmakerij in Gorinchem,
en lees ook eens mijn pagina over de “Social Enterprise” The Elephant Parade, een sympathiek initiatief om aandacht te vragen voor de Aziatische olifant, die met uitsterven wordt bedreigd.
